10 Lỗi Cần Tránh Khi Thuyết Trình Trước Đám Đông

Thuyết trình không chỉ đơn thuần là truyền đạt thông tin, mà còn là nghệ thuật dẫn dắt cảm xúc và tư duy của người nghe. Một bài thuyết trình ấn tượng có thể mở ra cơ hội hợp tác, thăng tiến hay thuyết phục khách hàng tiềm năng. Tuy nhiên, rất nhiều người dù có kiến thức chuyên môn vẫn gặp khó khăn khi đứng trước đám đông vì vướng phải những lỗi cơ bản mà họ không hề hay biết.

Là một chuyên gia trong lĩnh vực giao tiếp và truyền thông doanh nghiệp, tôi – Lê Anh Phước, Giám đốc Marketing IT, đã đồng hành cùng hàng trăm cá nhân và tổ chức để cải thiện kỹ năng thuyết trình. Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ 10 lỗi phổ biến mà người thuyết trình cần tránh nếu muốn chinh phục khán giả một cách trọn vẹn.

1. Thiếu chuẩn bị nội dung – Lỗi căn bản nhưng chí mạng

Một trong những lỗi phổ biến nhất khiến người thuyết trình thất bại là thiếu chuẩn bị nội dung một cách có hệ thống. Không ít người lầm tưởng rằng “nói có sẵn trong đầu rồi, lên nói sẽ mượt mà”, nhưng thực tế khi bước lên sân khấu, sự hồi hộp sẽ khiến bạn rối loạn ý nghĩ, mất mạch hoặc nói thiếu logic.

Biểu hiện của lỗi này:

• Nói vòng vo, thiếu trọng tâm
• Bỏ sót ý quan trọng hoặc lặp lại nhiều lần
• Không có dẫn dắt mạch lạc, người nghe khó theo dõi

Vì sao cần tránh?
Khán giả chỉ tập trung trong 3–5 phút đầu tiên để đánh giá bài thuyết trình có đáng theo dõi hay không. Nếu bạn không thể cho họ thấy rõ “bạn sẽ nói gì và tại sao họ nên nghe”, bạn sẽ mất họ ngay từ đầu.

Giải pháp cụ thể:

• Soạn thảo outline rõ ràng gồm: mở bài – thân bài – kết bài
• Với mỗi phần, xác định 1–2 thông điệp chính và ví dụ minh họa
• Tập luyện trước gương hoặc quay video để tự kiểm tra logic nội dung
• Luôn mang theo bản gạch đầu dòng trong tay phòng trường hợp quên ý

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Bài thuyết trình thành công không đến từ sự hứng khởi nhất thời, mà đến từ sự chuẩn bị đầy chiến lược.”
– Lê Anh Phước, Giám đốc Marketing IT

2. Mở đầu mờ nhạt – Khi bạn đánh rơi khán giả chỉ trong 30 giây đầu

Một bài thuyết trình xuất sắc luôn bắt đầu bằng một phần mở đầu gây ấn tượng. Nếu bạn mở đầu một cách khô khan, rập khuôn như: “Hôm nay tôi sẽ trình bày về…” thì bạn đã vô tình đánh mất cơ hội vàng để giữ chân người nghe.

Biểu hiện thường gặp:

• Dẫn nhập chung chung, không tạo hứng thú
• Bỏ qua phần kết nối với người nghe
• Không giới thiệu rõ mục tiêu và giá trị của bài nói

Vì sao cần tránh?
Não bộ con người dễ bị thu hút bởi sự bất ngờ, cảm xúc hoặc liên hệ cá nhân. Nếu bạn không “gõ cửa” đúng cách, khán giả sẽ đóng lại sự chú ý chỉ trong vài giây đầu tiên.

Giải pháp hiệu quả:

• Mở bằng một câu hỏi ngắn, khiến người nghe phải suy nghĩ
• Kể một mẩu chuyện thật, có thể từ kinh nghiệm cá nhân
• Dẫn số liệu shock hoặc nghịch lý liên quan trực tiếp đến chủ đề
• Trình bày lý do bài nói này quan trọng với họ

Ví dụ tốt:

“80% nhân viên mất tập trung chỉ sau 10 phút đầu của một buổi họp. Hôm nay, tôi sẽ cho bạn thấy cách giữ họ đến phút cuối.”

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Đừng bắt đầu như mọi người. Hãy tạo sự khác biệt ngay từ lời đầu tiên.”
– Lê Anh Phước, Chuyên gia thuyết trình trước công chúng

3. Nói lan man, không trọng tâm – Khi bạn khiến người nghe lạc trong mê cung

Một lỗi dễ thấy ở những người thiếu kinh nghiệm là trình bày nội dung không theo hệ thống, nói quá nhiều nhưng người nghe không nhớ được điều gì. Sự lan man không chỉ khiến khán giả mệt mỏi mà còn làm mất đi sự chuyên nghiệp của bạn.

Biểu hiện cụ thể:

• Nói dài dòng, thông tin chồng chéo
• Lạc đề hoặc nhảy ý không báo trước
• Không có điểm nhấn, không tóm gọn nội dung quan trọng

Vì sao cần tránh?
Khán giả không đến để nghe mọi điều bạn biết. Họ đến để nghe những gì có giá trị, đúng nhu cầu và dễ ghi nhớ. Một bài nói thiếu trọng tâm sẽ làm giảm tính thuyết phục và khiến người nghe rút ngắn sự chú ý.

Giải pháp rõ ràng:

• Chia bài nói thành 3–5 ý chính, trình bày tuần tự
• Mỗi ý cần có 1 ví dụ cụ thể, giúp người nghe dễ liên tưởng
• Dùng từ nối và đánh số thứ tự để người nghe định hình cấu trúc
• Cuối mỗi phần nên tóm tắt nhanh trước khi chuyển sang phần kế tiếp

Mẹo nhỏ:
Hãy luôn tự hỏi: Người nghe cần nhớ điều gì sau phần này? Nếu không trả lời được, bạn đang nói thừa.

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Sự cô đọng và rõ ràng là vũ khí mạnh nhất của một người thuyết trình.”
– Lê Anh Phước, Giám đốc Marketing IT

4. Slide rối mắt – Khi công cụ hỗ trợ trở thành vật cản

Slide PowerPoint sinh ra để hỗ trợ người nói, nhưng nhiều người lại biến nó thành… bản thuyết trình thứ hai. Khi quá nhiều chữ, màu sắc hoặc hiệu ứng xuất hiện trên một trang, khán giả sẽ không biết nên nhìn slide hay nghe bạn, và cuối cùng… họ chọn lướt điện thoại.

Biểu hiện phổ biến:

• Slide toàn chữ, hầu như không có hình ảnh
• Dùng quá nhiều màu sắc, font chữ không thống nhất
• Nhồi nhét dữ liệu mà không giải thích rõ ràng

Tại sao đây là lỗi nghiêm trọng?
Một slide rối mắt khiến khán giả mất tập trung, bạn mất điểm chuyên nghiệp và thông điệp bị loãng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thị giác chiếm tới 83% khả năng tiếp nhận thông tin – nếu bạn không thiết kế tốt, bạn đã mất đi 80% sức mạnh thuyết phục.

Giải pháp thiết thực:

• Dùng nguyên tắc 6×6: tối đa 6 dòng và 6 từ mỗi dòng
• Ưu tiên hình ảnh, sơ đồ, biểu đồ hơn là liệt kê chữ
• Mỗi slide chỉ nên truyền tải 1 ý chính
• Dùng tone màu trung tính và giữ phong cách đồng bộ

Gợi ý công cụ:
Bạn có thể dùng Canva, Beautiful.ai hoặc PowerPoint Designer để tạo slide đẹp, rõ, dễ theo dõi.

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Một slide đẹp không phải là một slide nhiều, mà là một slide khiến người nghe ‘wow’ mà không cần đọc quá 3 giây.”
– Lê Anh Phước, Chuyên gia thiết kế trình chiếu chuyên nghiệp

5. Giọng nói đơn điệu – Khi bài nói trở thành bản ru ngủ

Dù nội dung hay đến đâu, nhưng nếu bạn nói bằng một giọng đều đều, thiếu cảm xúc, không lên – xuống ngữ điệu thì khán giả sẽ nhanh chóng… buồn ngủ. Giọng nói chính là “âm nhạc” dẫn dắt cảm xúc trong bài thuyết trình.

Dấu hiệu nhận biết:

• Nói với tốc độ không thay đổi, không có điểm nhấn
• Âm lượng yếu, thiếu lực hoặc nói quá nhanh
• Không có khoảng ngừng cần thiết để người nghe kịp suy nghĩ

Vì sao cần tránh?
Một giọng nói không có nhịp điệu sẽ khiến người nghe mất kết nối cảm xúc. Giống như một bản nhạc chỉ có một nốt, bài thuyết trình của bạn sẽ trôi qua mà không để lại dấu ấn.

Giải pháp cụ thể:

• Luyện đọc diễn cảm mỗi ngày, chọn đoạn văn có nhiều cảm xúc
• Ghi âm phần luyện nói, nghe lại để nhận diện điểm yếu
• Tăng – giảm tốc độ, âm lượng theo nội dung (nhấn mạnh thông điệp, chậm lại ở chỗ quan trọng)
• Chèn khoảng lặng hợp lý để tạo nhịp nghỉ và tạo chiều sâu cho ý tưởng

Bài tập nhanh:
Hãy thử nói câu: “Điều này sẽ thay đổi cách bạn nhìn thế giới.”
– Nói đều đều, rồi nói lần 2 có ngắt – nhấn – nhịp. Bạn sẽ thấy khác biệt ngay lập tức.

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Một người nói giỏi không nói nhiều hơn người khác – họ chỉ nói đúng chỗ, đúng nhịp và đúng cảm xúc.”
– Lê Anh Phước, Giám đốc Marketing IT

6. Thiếu giao tiếp với khán giả – Khi bạn nói mà không kết nối

Một bài thuyết trình không chỉ là độc thoại. Nếu bạn chỉ chăm chú nhìn vào màn hình, đọc theo slide, hoặc dán mắt xuống giấy, bạn đang tự cắt đứt sợi dây tương tác vô hình với người nghe.

Biểu hiện thường gặp:

• Không nhìn khán giả, không thay đổi ánh nhìn
• Không có câu hỏi mở hoặc tương tác thực tế
• Nói như đang độc thoại, không phản ứng với không khí phòng

Tại sao đây là lỗi nghiêm trọng?
Thuyết trình không chỉ là truyền đạt mà là tương tác hai chiều. Khi không giao tiếp bằng ánh mắt, giọng nói hay ngôn ngữ hình thể, bạn khiến khán giả cảm thấy bị bỏ rơi và không có lý do để tập trung.

Giải pháp thực tế:

• Duy trì giao tiếp bằng mắt với từng khu vực trong khán phòng (chia 3 vùng: trái – giữa – phải)
• Đặt câu hỏi đơn giản, như “Bạn đã từng gặp tình huống này chưa?”
• Quan sát nét mặt người nghe để điều chỉnh nhịp độ, ví dụ: nếu họ ngáp – nên thay đổi
• Cười nhẹ nhàng, sử dụng cử chỉ tay để tăng sự gần gũi

Mẹo vàng:
Hãy luôn nhớ: “Mình đang trò chuyện với khán giả, không phải đang trình diễn trước họ.”

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Khán giả không nhớ bạn nói gì. Họ nhớ cảm giác khi bạn khiến họ thấy được lắng nghe.”
– Lê Anh Phước, Chuyên gia đào tạo giao tiếp ứng dụng

7. Không quản lý được thời gian – Khi bạn nói hết giờ mà chưa hết ý

Một lỗi tai hại nhưng rất thường gặp là nói quá thời gian cho phép hoặc… kết thúc quá sớm. Người thuyết trình không kiểm soát được thời gian sẽ làm rối chương trình, bị gián đoạn và dễ bị mất điểm trong mắt khán giả.

Biểu hiện rõ ràng:

• Nói quá dài ở phần mở đầu, khiến phần kết bị cắt ngắn
• Không kịp trình bày hết ý chính
• Bị MC hoặc người điều phối nhắc dừng giữa chừng

Tại sao đây là lỗi quan trọng?
Trong thế giới bận rộn, sự tôn trọng thời gian là tôn trọng khán giả. Nói đúng và đủ giúp bài thuyết trình hiệu quả, giữ mạch cảm xúc và làm nổi bật tư duy tổ chức của người nói.

Giải pháp quản lý thời gian tốt:

• Tập luyện với đồng hồ bấm giờ và chia nhỏ thời lượng cho từng phần (ví dụ: mở bài 2 phút, thân bài 8 phút, kết bài 2 phút nếu thời lượng là 12 phút)
• Soạn phiên bản rút gọn để sẵn sàng ứng biến nếu thời gian bị rút ngắn
• Dùng slide đánh dấu chuyển đoạn để tự điều tiết tốc độ
• Khi còn 2 phút cuối, nên bắt đầu chuyển sang kết luận để không bị cắt ngang

Mẹo ghi nhớ:
Luôn kết thúc bài thuyết trình trước thời gian khoảng 30–60 giây để tạo cảm giác “tinh gọn, chuyên nghiệp”.

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Bạn không cần nhiều thời gian hơn. Bạn cần sắp xếp thời gian thông minh hơn.”
– Lê Anh Phước, Giám đốc Marketing IT

8. Không xử lý được sự cố bất ngờ – Khi bạn để một trục trặc nhỏ phá hỏng cả bài nói

Một tiếng ồn, slide không chạy, micro hỏng, hoặc một câu hỏi khó từ khán giả… có thể khiến bạn hoảng loạn hoặc ngắt mạch trình bày. Người thuyết trình thiếu kỹ năng ứng biến sẽ dễ rơi vào thế bị động và để sự cố lấn át toàn bộ thông điệp.

Biểu hiện dễ thấy:

• Lúng túng khi công nghệ gặp trục trặc
• Trả lời vòng vo khi bị hỏi khó
• Mất bình tĩnh khi có yếu tố bất ngờ chen ngang

Vì sao cần tránh?
Sự cố là điều không thể tránh 100%, nhưng cách bạn xử lý mới chính là thước đo sự chuyên nghiệp. Nếu bạn hoảng loạn, khán giả sẽ cảm thấy không yên tâm và mất niềm tin vào thông điệp bạn truyền tải.

Giải pháp ứng biến thông minh:

• Chuẩn bị kế hoạch B: in nội dung chính ra giấy, lưu slide trên nhiều thiết bị, mang theo USB
• Tập dượt với tình huống giả định: giả sử máy chiếu hỏng, hoặc bị ngắt điện, bạn sẽ làm gì?
• Khi gặp sự cố: bình tĩnh thừa nhận, đùa nhẹ nếu phù hợp, rồi chuyển hướng
• Với câu hỏi khó: khéo léo hẹn trả lời sau hoặc dẫn về chủ đề chính

Ví dụ xử lý khéo:

“Có vẻ như slide đang bận nghỉ trưa rồi, nhưng không sao – tôi sẽ kể cho bạn nghe điều thú vị hơn…”

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Sự cố không giết chết bài thuyết trình. Cách bạn xử lý mới tạo ra sự tỏa sáng.”
– Lê Anh Phước, Chuyên gia đào tạo kỹ năng sân khấu

9. Kết thúc nhạt nhòa – Khi bài thuyết trình khép lại mà chẳng đọng lại gì

Bạn đã truyền đạt xong tất cả nội dung, nhưng lại kết bài bằng câu:
“Dạ, em xin hết. Cảm ơn mọi người đã lắng nghe.”
– Đây là cách kết thúc… khiến khán giả chẳng nhớ gì về bạn hay bài nói của bạn.

Biểu hiện thường thấy:

• Kết bài vội vàng, không tổng kết thông điệp chính
• Không gợi hành động cụ thể cho người nghe
• Thiếu yếu tố cảm xúc hoặc sự truyền cảm hứng cuối bài

Vì sao cần tránh?
Phần kết giống như dấu ấn cuối cùng mà bạn để lại trong tâm trí người nghe. Nếu kết thúc yếu, bài thuyết trình sẽ trôi qua như một buổi nói chuyện thông thường, không có “chốt” ghi điểm.

Giải pháp để kết bài ấn tượng:

• Tóm tắt 1–2 thông điệp then chốt bằng ngôn từ đắt giá
• Gợi mở hành động: “Tôi hy vọng từ ngày mai, bạn sẽ thử…”
• Kết bằng một câu nói truyền cảm hứng, châm ngôn, hoặc một câu chuyện ngắn đầy ẩn ý
• Dừng lại một nhịp trước khi nói câu cuối cùng – để tạo hiệu ứng “lắng”

Ví dụ tốt:

“Tôi tin mỗi người trong căn phòng này đều có tiềm năng truyền cảm hứng. Và nếu bạn bắt đầu từ hôm nay – bằng chính giọng nói của mình – bạn sẽ thay đổi được điều gì đó. Cảm ơn bạn đã lắng nghe!”

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Kết thúc không phải để dừng lại – mà là để khán giả bắt đầu suy nghĩ.”
– Lê Anh Phước, Giám đốc Marketing IT

10. Thiếu tự tin – Khi nỗi sợ làm lu mờ cả năng lực

Bạn có thể chuẩn bị nội dung kỹ lưỡng, slide chỉn chu, nhưng chỉ cần run tay, run giọng, tránh ánh nhìn, bạn sẽ tự khiến mình mất đi sức hút. Thiếu tự tin chính là rào cản vô hình lớn nhất ngăn bạn trở thành một người thuyết trình giỏi.

Biểu hiện rõ nét:

• Giọng nói run, mắt đảo liên tục, không dám nhìn khán giả
• Tay chân cứng đơ hoặc cử động quá thừa
• Luôn nói các câu “xin lỗi”, “em hơi run”, “không biết có rõ không ạ…”

Tại sao đây là lỗi khó nhưng phải vượt qua?
Người nghe thường bị thuyết phục bởi sự chắc chắn và bản lĩnh của người nói, trước cả khi họ phân tích nội dung. Một người thiếu tự tin sẽ khiến khán giả lo lắng, mất niềm tin vào thông tin đang được truyền tải.

Giải pháp tăng tự tin khi thuyết trình:

• Tập luyện đều đặn: nói trước gương, trước người thân, quay video để rút kinh nghiệm
• Chuẩn bị trước 120% – vì sự tự tin đến từ nền tảng vững chắc
• Hít sâu – thở chậm trước khi bước ra sân khấu
• Nhớ rằng: khán giả không mong bạn hoàn hảo, họ mong bạn chân thật

Bài tập thực hành:
Mỗi ngày, nói to 2–3 phút về một chủ đề bất kỳ. Sau 7 ngày, bạn sẽ cảm nhận rõ sự thay đổi trong giọng nói và dáng đứng của mình.

Chia sẻ từ chuyên gia:

“Tự tin không phải là không sợ. Mà là bạn vẫn nói được, dù tay run và tim đập nhanh.”
– Lê Anh Phước, Chuyên gia phát triển kỹ năng mềm

KẾT LUẬN

Thuyết trình trước đám đông không phải là đặc quyền của người giỏi nói, mà là kỹ năng bất kỳ ai cũng có thể rèn luyện. Điều quan trọng là bạn nhận diện đúng những sai lầm phổ biến, chủ động thay đổi và không ngừng thực hành.

10 lỗi được chia sẻ trong bài viết – từ việc thiếu chuẩn bị, mở đầu mờ nhạt, sử dụng slide sai cách, đến thiếu tương tác, không biết kết thúc hay mất tự tin – đều là những điều mà ngay cả người nhiều kinh nghiệm cũng có thể gặp phải nếu chủ quan.

Sự chuyên nghiệp của một người thuyết trình không nằm ở phong thái quá hoàn hảo, mà ở chỗ biết mình đang nói gì, nói cho ai và tạo ra điều gì sau đó. Khi bạn làm chủ được những điều đó, từng phút bạn đứng trước đám đông sẽ là những phút tạo ra dấu ấn.

“Thuyết trình không chỉ là một kỹ năng – đó là cơ hội để bạn truyền cảm hứng, xây dựng niềm tin và thay đổi thế giới nhỏ xung quanh mình.”
– Lê Anh Phước, Giám đốc Marketing IT

Lời kêu gọi hành động

Nếu bạn đang:

• Chuẩn bị bước vào một bài thuyết trình quan trọng
• Muốn xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp trong mắt đồng nghiệp và đối tác
• Hoặc đơn giản là muốn nói trôi chảy, không còn run sợ mỗi lần phát biểu…

Thì đây là lúc bạn cần hành động.
👉 Đừng chờ “tự tin sẽ đến”. Tự tin chỉ đến khi bạn bắt đầu.

LIÊN HỆ

📩 Đăng ký đào tạo hoặc nhận tư vấn tại: Bách Khoa Marketing hoặc Alphalife Việt Nam

📞 Hotline: 0961 346 598

📩 Gmail: anhphuoc.tphcm@gmail.com