Bạn có thể sở hữu một slide chỉn chu, dữ liệu đầy đủ, biểu đồ sắc nét – nhưng khán giả vẫn… ngáp dài. Vì sao? Bởi họ không đến để chỉ nghe thông tin. Họ đến để được truyền cảm hứng, để được cảm thấy có liên quan, để ghi nhớ. Và storytelling – nghệ thuật kể chuyện – chính là chất keo gắn kết giữa thông điệp và cảm xúc người nghe.
Trong hơn 5 năm giảng dạy và huấn luyện thuyết trình cho lãnh đạo, chuyên gia và doanh nhân, Lê Anh Phước – Giám đốc Marketing IT, đã chứng minh rằng: một bài thuyết trình biết kể chuyện có sức mạnh gấp đôi một bài thuyết trình chỉ biết đưa ra luận điểm. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn từng bước để kết hợp storytelling hiệu quả trong thuyết trình, giúp bạn tạo ra sức hút đỉnh cao – kể cả khi bạn chưa tự tin.
1. Storytelling trong thuyết trình là gì?
Storytelling, hiểu đơn giản, là nghệ thuật kể chuyện có chủ đích. Trong bối cảnh thuyết trình, nó không phải là việc kể chuyện giải trí, mà là dẫn dắt thông điệp bằng cảm xúc, hình ảnh, và trải nghiệm, nhằm tạo sự kết nối mạnh mẽ giữa người nói và người nghe.
a. Không chỉ là kể – mà là kết nối
Một bài thuyết trình truyền thống thường bắt đầu bằng dữ kiện, lý luận, hoặc số liệu. Nhưng nếu mở đầu bằng một câu chuyện thật, gần gũi và có cảm xúc, khán giả sẽ lập tức bị cuốn vào. Khi khán giả cảm thấy liên quan, họ sẽ chú ý, và khi họ chú ý, thông điệp mới thực sự có cơ hội thẩm thấu.
Ví dụ: “Ngày đầu tiên tôi đứng thuyết trình trước 500 người, tay tôi run đến mức rơi cả micro. Nhưng rồi có một người trong khán phòng đứng dậy và nói ‘Cứ tiếp tục đi, tôi đang rất quan tâm!’ – chính khoảnh khắc đó tôi hiểu rằng, mình không cần hoàn hảo, chỉ cần chân thành.”
Câu chuyện cá nhân này ngắn, dễ hiểu, và có tác dụng mở khóa cảm xúc người nghe mạnh mẽ hơn bất kỳ lời chào hỏi xã giao nào.
b. Câu chuyện là chất keo dính cho thông điệp
Dù bạn trình bày về chiến lược kinh doanh, số liệu thị trường hay kế hoạch phát triển sản phẩm, nếu chỉ đơn thuần liệt kê thông tin, người nghe sẽ dễ quên. Nhưng nếu bạn “bọc” thông điệp trong một câu chuyện, họ sẽ nhớ lâu hơn.
Harvard Business Review từng chỉ ra rằng: “Thông tin khi được truyền tải dưới dạng câu chuyện sẽ giúp tăng khả năng ghi nhớ lên đến 22 lần.”
Đó là lý do vì sao trong những khóa đào tạo kỹ năng trình bày do chuyên gia Lê Anh Phước giảng dạy, storytelling luôn là phần cốt lõi trong việc cấu trúc bài nói.
c. Storytelling không nhất thiết phải “kịch tính”
Nhiều người nghĩ kể chuyện phải thật ly kỳ, phải có cao trào lớn. Nhưng không. Một câu chuyện tốt là một trải nghiệm thật, có chi tiết cụ thể và phản ánh được bài học/giá trị bạn muốn chia sẻ.
Có thể là:
- Một lần bạn thất bại khi triển khai dự án.
- Một tình huống bất ngờ khi tiếp khách hàng.
- Một câu chuyện nhỏ từ đồng nghiệp làm bạn thay đổi góc nhìn.
Chỉ cần chân thật – là đủ. Và khi biết cách đặt đúng vị trí trong bài thuyết trình, câu chuyện đó sẽ thay bạn “nói hộ” điều bạn muốn truyền đạt.
2. Vì sao storytelling là vũ khí bí mật trong thuyết trình hiện đại?
Trong kỷ nguyên thông tin, mỗi ngày con người phải xử lý trung bình 34GB dữ liệu – tương đương 100.000 từ. Điều này khiến não bộ liên tục lọc bỏ thông tin không quan trọng. Vì thế, để thuyết trình hiệu quả, bạn không chỉ truyền đạt, bạn cần “đi vào tâm trí” người nghe. Và storytelling chính là chìa khóa.
a. Câu chuyện đánh trúng “não cảm xúc”, không chỉ “não lý trí”
Não người có hai phần xử lý chính: phần lý trí (phân tích, lý luận) và phần cảm xúc (trực giác, ra quyết định). Khi bạn chỉ đưa số liệu, bạn đang nói chuyện với phần lý trí – nhưng quyết định mua hàng, hành động hay thay đổi tư duy lại đến từ cảm xúc.
Một nghiên cứu của giáo sư Paul Zak (ĐH Claremont) cho thấy: người nghe sẽ tiết ra oxytocin – chất tạo niềm tin và sự đồng cảm – khi nghe một câu chuyện giàu cảm xúc. Điều đó nghĩa là: khi bạn biết kể chuyện, bạn đang tạo dựng lòng tin.
b. Storytelling tạo ra trải nghiệm chứ không chỉ là thông tin
Thông tin chỉ ở lại trong tâm trí. Trải nghiệm ở lại trong trái tim. Khi bạn thuyết trình bằng câu chuyện:
- Người nghe không chỉ hiểu, mà còn cảm thấy điều bạn nói.
- Họ không chỉ nhớ sự thật, mà còn nhớ bạn là ai.
- Họ sẽ nhắc đến bạn sau buổi nói chuyện – vì họ có trải nghiệm với bạn.
Đó là lý do các thương hiệu lớn như Apple, Nike, Coca-Cola luôn dùng storytelling để kết nối. Và trong bài thuyết trình – bạn chính là một thương hiệu cá nhân đang được trải nghiệm trực tiếp.
c. Tăng khả năng thuyết phục và hành động
Một bài thuyết trình thành công không chỉ dừng lại ở việc người ta hiểu bạn. Mà là họ hành động sau đó: đồng ý với bạn, mua hàng, thay đổi thói quen, hoặc chia sẻ lại câu chuyện của bạn.
Storytelling giúp tạo ra:
- Sự đồng cảm: Người nghe cảm thấy bạn giống họ.
- Sự tin tưởng: Bạn dám chia sẻ cả điểm yếu, thất bại.
- Sự thuyết phục: Vì họ cảm nhận được giá trị thực từ điều bạn nói.
Như chuyên gia Lê Anh Phước từng chia sẻ:
“Storytelling là cách biến một bài thuyết trình từ thuyết phục bằng logic sang chạm đến trái tim. Và trái tim luôn là nơi quyết định hành vi.”
3. 5 bước lồng ghép storytelling hiệu quả vào bài thuyết trình
Việc kể chuyện trong thuyết trình không nên là ngẫu hứng. Một câu chuyện tốt phải có mục đích, đúng thời điểm và gắn chặt với nội dung. Dưới đây là 5 bước chiến lược do chuyên gia Lê Anh Phước áp dụng trong các buổi đào tạo kỹ năng trình bày dành cho lãnh đạo và marketer.
a. Bước 1: Xác định thông điệp bạn muốn truyền tải
Trước khi kể bất kỳ câu chuyện nào, hãy trả lời:
“Tôi muốn khán giả ghi nhớ điều gì sau câu chuyện này?”
Câu chuyện không cần quá dài, nhưng phải phục vụ thông điệp chính. Một lỗi phổ biến là kể chuyện lan man, gây mất thời gian và làm loãng bài thuyết trình. Vì vậy, hãy xác định mục tiêu rõ ràng:
- Truyền cảm hứng?
- Thuyết phục hành động?
- Minh họa bài học kinh nghiệm?
Ví dụ: Nếu bạn nói về tầm quan trọng của sự kiên trì, hãy kể một câu chuyện về lần bạn suýt bỏ cuộc – và điều kỳ diệu đến sau đó.
b. Bước 2: Chọn loại hình câu chuyện phù hợp
Có nhiều kiểu storytelling, nhưng trong thuyết trình thường sử dụng 3 dạng phổ biến:
- Câu chuyện cá nhân: Tăng tính chân thật, kết nối trực tiếp.
- Câu chuyện khách hàng/đối tác: Tăng tính thuyết phục, gần với thực tế.
- Câu chuyện giả định (kịch bản): Dễ kiểm soát, dùng để minh họa.
Lê Anh Phước khuyên: Nếu bạn mới bắt đầu, hãy bắt đầu bằng chuyện thật của mình. Nó giúp bạn tự tin hơn và tạo được kết nối tự nhiên nhất.
c. Bước 3: Dùng cấu trúc kể chuyện 3 phần
Một câu chuyện dù ngắn cũng cần có cấu trúc. Mô hình hiệu quả nhất là:
- Mở đầu – Tình huống: Ai? Ở đâu? Đang xảy ra chuyện gì?
- Phát triển – Xung đột: Có gì khó khăn, thách thức, nghịch cảnh?
- Kết thúc – Giải pháp & Bài học: Làm thế nào để vượt qua? Người kể học được gì?
Ví dụ: “Khi tôi lần đầu đi gặp khách hàng lớn, tôi mặc vest nhưng… lại quên mang hồ sơ. Tôi đã xin lỗi họ bằng một câu chuyện thật về lý do đi làm quá sớm vì muốn chuẩn bị kỹ lưỡng. Họ cười – và chúng tôi ký hợp đồng sau đó.”
d. Bước 4: Chèn đúng thời điểm trong bài thuyết trình
Không phải phần nào cũng nên kể chuyện. Câu chuyện hiệu quả nhất khi được đặt tại các điểm “rơi cảm xúc”:
- Ngay đầu bài nói: tạo sự chú ý.
- Trước khi chuyển ý lớn: “mở khóa” tâm lý người nghe.
- Gần cuối bài: để truyền cảm hứng hoặc kêu gọi hành động.
Việc chọn đúng điểm chèn sẽ giữ nhịp bài thuyết trình mạch lạc và cuốn hút – thay vì rời rạc và khó theo dõi.
e. Bước 5: Luyện tập cách kể – giọng điệu, ánh mắt, cảm xúc
Một câu chuyện hay sẽ thất bại nếu được kể… như đọc báo. Do đó, hãy luyện:
- Giọng nói thay đổi nhịp điệu ở điểm cao trào.
- Ánh mắt hướng khán giả, không nhìn xuống.
- Tạm dừng đúng lúc để tạo không gian cảm xúc.
- Thể hiện cảm xúc thật: đừng ngại cười, ngập ngừng, hay xúc động nhẹ.
Chuyên gia Lê Anh Phước từng nói:
“Câu chuyện không cần hoàn hảo – nhưng người kể phải chân thành.”
4. Những lỗi sai thường gặp khi dùng storytelling trong thuyết trình – và cách tránh
Storytelling là con dao hai lưỡi. Làm đúng sẽ tạo ra một bài thuyết trình đáng nhớ, làm sai có thể khiến bạn mất điểm, mất thời gian, thậm chí gây hiểu lầm. Dưới đây là 5 lỗi phổ biến mà chuyên gia Lê Anh Phước thường gặp khi huấn luyện học viên, cùng cách khắc phục hiệu quả.
a. Lỗi 1: Kể chuyện quá dài, lạc đề
Vấn đề: Nhiều người quá sa đà vào việc kể chi tiết, dẫn đến “loãng nội dung” và đánh mất sự chú ý của khán giả.
Cách tránh: Luôn xác định rõ thông điệp cần truyền tải, sau đó kiểm tra xem mỗi chi tiết trong câu chuyện có đang phục vụ mục tiêu đó không. Nếu không – cắt bỏ.
Mẹo: Giới hạn thời gian kể chuyện từ 1 đến 2 phút trong tổng thể bài nói để giữ nhịp độ.
b. Lỗi 2: Thiếu thật thà, làm quá cảm xúc
Vấn đề: Một số người nghĩ rằng storytelling phải “drama”, nên cố gắng bịa ra hoặc phóng đại sự kiện khiến câu chuyện thiếu chân thật, dễ gây nghi ngờ.
Cách tránh: Hãy kể chuyện thật – dù đơn giản – miễn là bạn thật sự cảm được nó. Người nghe không cần bạn “diễn”, họ cần bạn chạm vào trải nghiệm thật.
Như Lê Anh Phước từng chia sẻ:
“Khán giả không cần bạn giỏi – họ cần bạn thật.”
c. Lỗi 3: Chèn chuyện không đúng thời điểm
Vấn đề: Kể chuyện giữa phần giải thích chuyên môn, hoặc khi thời lượng gấp gáp, khiến bài thuyết trình trở nên rối, mất mạch.
Cách tránh: Hãy dùng storytelling như công cụ chuyển cảnh hoặc mở khóa cảm xúc, không chen ngang phần lý luận logic. Có thể đánh dấu sẵn trong slide: “Đây là điểm chèn chuyện”.
d. Lỗi 4: Thiếu kỹ năng kể chuyện cơ bản
Vấn đề: Câu chuyện dù hay nhưng được kể bằng giọng đều đều, không ngắt nghỉ, không nhấn nhá, sẽ mất tác dụng.
Cách tránh:
- Luyện tập trước gương hoặc quay video để điều chỉnh.
- Nhấn mạnh từ khóa cảm xúc.
- Dừng một nhịp ở đoạn cao trào hoặc chuyển ý.
Mẹo: Tưởng tượng bạn đang kể chuyện cho người bạn thân, không phải “trình bày” cho hội đồng giám khảo.
e. Lỗi 5: Không kết nối lại với nội dung chính
Vấn đề: Nhiều người kể xong chuyện thì… qua luôn phần tiếp theo, không “buộc nút” lại với thông điệp chính.
Cách tránh: Luôn kết câu chuyện bằng một câu tổng kết: “Và đó là lý do tôi tin rằng…”, “Từ câu chuyện đó, tôi rút ra…”, hoặc “Tương tự như… mà tôi vừa đề cập…”. Điều này giúp khán giả không bị bỏ rơi giữa cảm xúc.
5. 3 ví dụ storytelling thành công trong thuyết trình – từ chuyên gia Lê Anh Phước
Không có gì thuyết phục hơn một minh chứng thực tế. Dưới đây là 3 ví dụ điển hình trong quá trình huấn luyện và trình bày của chuyên gia Lê Anh Phước, cho thấy storytelling có thể biến một bài thuyết trình bình thường thành trải nghiệm đáng nhớ.
a. Ví dụ 1: Câu chuyện mở đầu – tạo kết nối cảm xúc
Chủ đề thuyết trình: “Tư duy Marketing dành cho doanh nghiệp SME”
Câu chuyện sử dụng:
“Năm tôi 23 tuổi, tôi đi thuyết trình cho một chủ doanh nghiệp lớn. Ông nhìn tôi và nói: ‘Cậu còn trẻ quá’. Nhưng tôi trả lời: ‘Vâng, và chính vì vậy tôi cập nhật liên tục xu hướng mà doanh nghiệp cần. Hôm nay tôi không đến để dạy – tôi đến để đồng hành.’ Sau buổi đó, ông trở thành đối tác lâu dài của tôi.”
Tác dụng:
- Tạo sự đồng cảm với người nghe là các chủ doanh nghiệp.
- Mở ra thông điệp “Marketing không phụ thuộc tuổi tác – mà phụ thuộc tư duy”.
b. Ví dụ 2: Câu chuyện chuyển ý – duy trì mạch cảm xúc
Chủ đề thuyết trình: “Kỹ năng lãnh đạo trong thời đại chuyển đổi số”
Câu chuyện sử dụng giữa bài:
“Tôi từng làm việc với một trưởng phòng kỹ thuật – người luôn nghĩ rằng ‘tôi giỏi nhất, không ai thay thế được tôi’. Cho đến ngày anh ta bị chậm deadline vì không chịu chia sẻ kiến thức cho nhân viên. Đó là lần đầu tiên anh ấy hiểu: lãnh đạo không phải là người giỏi nhất, mà là người giúp đội ngũ trở nên giỏi hơn mình.”
Tác dụng:
- Làm rõ khái niệm “tư duy lãnh đạo mới”.
- Dẫn dắt mượt mà sang phần tiếp theo: kỹ năng coaching và phát triển đội nhóm.
c. Ví dụ 3: Câu chuyện kết thúc – truyền cảm hứng hành động
Chủ đề thuyết trình: “Thuyết trình chuyên nghiệp cho nhân sự cấp trung”
Câu chuyện kết bài:
“Tôi từng có một học viên – một chị kế toán 38 tuổi, tự nhận mình không có khả năng nói trước đám đông. Nhưng sau 4 tuần luyện tập storytelling, chị đã tự tin thuyết trình trước toàn công ty. Chị không nói hay như MC, nhưng câu chuyện thật khiến mọi người xúc động. Từ đó, chị được bổ nhiệm làm trưởng phòng tài chính. Bạn thấy đó, kỹ năng thuyết trình không dành cho người tài ăn nói, mà dành cho người dám bắt đầu.”
Tác dụng:
- Truyền động lực cho người nghe hành động ngay.
- Củng cố thông điệp: Ai cũng có thể thuyết trình – nếu biết cách khai thác câu chuyện cá nhân.
KẾT LUẬN
Thuyết trình không còn là kỹ năng “nói cho hay” – mà là kỹ năng kết nối và lan tỏa tư duy. Trong thời đại mà mọi thông tin đều có thể tìm thấy chỉ với một cú nhấp chuột, thì điều khiến bạn trở nên khác biệt chính là: cách bạn kể lại trải nghiệm của chính mình.
Storytelling không phải là kỹ xảo. Đó là nghệ thuật truyền đạt thông điệp qua cảm xúc thật, qua từng chi tiết gần gũi, và qua từng lần bạn dám đứng lên chia sẻ.
Thông điệp mà chuyên gia Lê Anh Phước luôn nhấn mạnh là:
“Người ta có thể quên bài giảng của bạn, nhưng họ sẽ nhớ câu chuyện của bạn – và nhớ cả con người bạn.”
Nếu bạn biết cách lồng ghép câu chuyện đúng lúc, đúng thông điệp và đúng cảm xúc, bạn không chỉ chinh phục được khán giả – mà còn mở ra cánh cửa mới cho sự nghiệp, sự tín nhiệm và cả khả năng lãnh đạo.
LỜI KÊU GỌI HÀNH ĐỘNG
Nếu bạn đang chuẩn bị cho một buổi thuyết trình quan trọng, hoặc đơn giản là muốn trở thành người có sức ảnh hưởng thông qua từng lời nói – đừng bỏ qua sức mạnh của storytelling.
Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ:
- Viết ra một trải nghiệm đã làm bạn thay đổi cách nghĩ.
- Luyện cách kể lại nó bằng giọng nói và cảm xúc thật.
- Lồng ghép vào một bài chia sẻ ngắn – và xem điều kỳ diệu xảy ra.
Và nếu bạn cần hướng dẫn cụ thể, lộ trình bài bản, hoặc huấn luyện trực tiếp, hãy liên hệ với chuyên gia Lê Anh Phước – Giám đốc Marketing IT, người đã giúp hàng nghìn học viên từ chưa từng cầm micro trở thành những người truyền cảm hứng thực thụ.
LIÊN HỆ
Đăng ký đào tạo hoặc nhận tư vấn tại: Bách Khoa Marketing hoặc Alphalife Việt Nam
Hotline: 0961 346 598 hoặc 092 6712 111
Fanpage: Anh Phước HR
Gmail: anhphuochr@gmail.com