Trong một thế giới đang thay đổi từng phút giây, nơi đổi mới là yếu tố sống còn, sự sáng tạo không còn là đặc quyền của nghệ sĩ hay nhà phát minh. Ai trong chúng ta cũng cần sáng tạo — trong công việc, trong kinh doanh, trong cách giải quyết vấn đề mỗi ngày. Nhưng đi kèm với sáng tạo luôn là một “người bạn” mà hầu hết đều cố né tránh: thất bại. Và nếu bạn chưa từng thất bại, rất có thể bạn chưa từng thật sự sáng tạo.
Lê Anh Phước, chuyên gia đào tạo kỹ năng và giám đốc Marketing – IT, từng chia sẻ: “Thất bại không giết chết bạn, chỉ có nỗi sợ thất bại mới làm điều đó.” Đây là góc nhìn mới mẻ mà bất kỳ ai muốn phát triển sự nghiệp, tư duy và cá nhân đều cần phải suy ngẫm.
Sáng Tạo Luôn Song Hành Với Rủi Ro
Không có ý tưởng lớn nào sinh ra mà không đi kèm với khả năng bị bác bỏ. Lịch sử đã chứng minh rằng hầu hết những bước đột phá — từ bóng đèn điện của Edison, đến mạng xã hội của Zuckerberg — đều khởi nguồn từ hàng loạt những thất bại liên tiếp.
Sáng tạo là hành trình của thử – sai. Nếu bạn đang đi đúng đường ngay từ lần đầu tiên, rất có thể bạn chỉ đang sao chép. Ngược lại, người dám dấn thân vào những vùng đất chưa ai khám phá sẽ luôn phải đối mặt với nguy cơ sai lầm.
Lê Anh Phước từng nhấn mạnh: “Tư duy đổi mới đòi hỏi bạn phải chấp nhận việc sai lầm như một phần không thể thiếu trong quá trình trưởng thành và phát triển.”
Những Câu Chuyện Thất Bại Truyền Cảm Hứng
Thomas Edison – Thất Bại 1000 Lần Để Có 1 Phát Minh
Ai cũng biết đến Thomas Edison như một nhà phát minh vĩ đại, nhưng ít ai biết ông từng thất bại tới hàng ngàn lần trước khi tạo ra chiếc bóng đèn hoàn chỉnh. Khi được hỏi về điều đó, Edison chỉ nhẹ nhàng trả lời: “Tôi không thất bại. Tôi chỉ tìm ra 1000 cách không hoạt động.”
Câu chuyện này được Lê Anh Phước thường xuyên đưa vào các buổi đào tạo để khơi dậy tinh thần kiên cường và tư duy phản biện ở người trẻ.
J.K. Rowling – Tác Giả Bị Từ Chối 12 Lần
Trước khi trở thành tác giả của loạt truyện Harry Potter nổi tiếng toàn cầu, Rowling từng bị 12 nhà xuất bản từ chối. Nếu cô để thất bại làm mình nản chí, thế giới đã không có một trong những biểu tượng văn học lớn nhất thế kỷ 21.
Lê Anh Phước nhìn nhận rằng, chính những lần bị từ chối đã giúp Rowling mài giũa tác phẩm của mình đến mức hoàn hảo và bền vững với thời gian.
Tại Sao Người Trẻ Sợ Sai?
Trong các khóa đào tạo về tư duy sáng tạo, Lê Anh Phước nhận thấy điểm chung ở nhiều người trẻ là sự sợ hãi khi đưa ra một ý tưởng “khác biệt”. Nguyên nhân thường đến từ:
-
Áp lực xã hội: Sợ bị phán xét, chê bai khi nói ra một điều “không giống ai”.
-
Hệ thống giáo dục chú trọng đúng-sai: Trẻ em bị chấm điểm thấp khi làm sai, dẫn đến tâm lý sợ sai kéo dài tới khi trưởng thành.
-
Thiếu kỹ năng phản hồi: Không biết cách đón nhận phản hồi và điều chỉnh tư duy từ đó.
Chính vì thế, Lê Anh Phước khuyến khích người học cần được huấn luyện kỹ năng “chấp nhận sai” và “học từ sai”, thay vì né tránh.
Thất Bại Có Thể Dạy Ta Điều Gì?
Khi bạn chấp nhận thất bại là một phần của hành trình sáng tạo, bạn sẽ thấy nó mang đến những giá trị to lớn:
1. Nhận Diện Giới Hạn Hiện Tại
Sai lầm giúp bạn hiểu rõ giới hạn của chính mình, từ đó biết cách cải thiện và phát triển. Không có thất bại, bạn sẽ không bao giờ khám phá được năng lực tiềm ẩn của bản thân.
2. Mở Rộng Góc Nhìn
Một lần vấp ngã có thể giúp bạn nhìn vấn đề từ một góc độ khác — một góc mà nếu cứ đi thẳng không bao giờ thấy. Sáng tạo thực chất là nghệ thuật thay đổi góc nhìn.
3. Tăng Sức Bền Tinh Thần
Người trải qua thất bại mà không bỏ cuộc là người được rèn luyện nội lực. Tâm lý bền vững là nền tảng của mọi hành trình sáng tạo lâu dài.
4. Tạo Ra Những Ý Tưởng Đột Phá
Một ý tưởng bị loại bỏ hôm nay có thể là tiền đề cho một phát kiến thay đổi cuộc chơi ngày mai. Steve Jobs từng bị loại khỏi chính công ty mình sáng lập, nhưng đó lại là điểm bắt đầu cho một Apple vĩ đại về sau.
Sáng Tạo Không Dành Cho Người Hoàn Hảo
Sự thật là, người sáng tạo không phải người hoàn hảo, mà là người hành động. Họ dám bắt đầu, dám làm chưa đúng, dám bị từ chối và vẫn tiếp tục tiến lên. Họ xem sự sai lệch không phải là thất bại mà là một phần của thiết kế.
Lê Anh Phước từng kết luận trong một hội thảo: “Nếu bạn chỉ làm điều đúng, bạn sẽ không bao giờ làm điều mới. Còn nếu bạn làm điều mới, thì khả năng sai là điều chắc chắn.”
Làm Sao Để Xây Dựng Tư Duy “Không Sợ Sai”?
-
Thay đổi góc nhìn về thất bại: Hãy xem thất bại là dữ liệu, không phải định mệnh.
-
Tạo môi trường an toàn cho sáng tạo: Đừng chỉ thưởng cho kết quả tốt, hãy khen ngợi cả những nỗ lực sáng tạo chưa thành công.
-
Phản hồi thay vì phán xét: Phản hồi tích cực sẽ giúp ý tưởng được mài giũa.
-
Thực hành tư duy phản biện: Luôn đặt câu hỏi ngược lại với giả định của mình.
-
Ghi chép và học từ sai lầm: Tạo nhật ký học tập từ thất bại để làm tốt hơn ở lần sau.
Vai Trò Của Doanh Nghiệp Trong Việc Khuyến Khích Sáng Tạo
Theo Lê Anh Phước, doanh nghiệp không chỉ là nơi quản trị nhân sự và vận hành quy trình, mà còn phải là “lò ấp” sáng tạo. Một tổ chức muốn phát triển bền vững cần:
-
Cho phép nhân viên được thử nghiệm và sai lầm có kiểm soát.
-
Xây dựng văn hóa không phán xét.
-
Có chính sách ghi nhận cả thất bại “có chủ đích sáng tạo”.
Vì Sao Sáng Tạo Thật Sự Không Thể Tách Rời Với Thất Bại?
Sáng tạo bản chất là sự bứt phá khỏi lối mòn. Nhưng càng phá vỡ quy chuẩn, càng dễ bị đánh giá, bị hiểu lầm, thậm chí bị loại bỏ. Điều này khiến nhiều người ngại sáng tạo, đặc biệt là trong môi trường tổ chức – nơi người ta thường sợ bị “ghi nhớ” vì một sai lầm.
Tuy nhiên, Lê Anh Phước chỉ rõ rằng: “Chính những người từng thất bại nghiêm trọng lại là người sở hữu các góc nhìn khác biệt, bởi họ đã thực sự đi qua giới hạn.”
Một nhóm nhân viên luôn chọn phương án “an toàn”, không bao giờ thử điều mới, có thể mang lại kết quả ổn định. Nhưng một nhóm nhân sự dám đề xuất điều điên rồ, chấp nhận thử nghiệm và học từ thất bại — đó mới là nhóm có thể tạo nên đột phá thật sự.
Mô Hình “Thử – Sai – Học” Của Những Doanh Nghiệp Sáng Tạo
Tại các tập đoàn lớn như Google, 3M, hoặc IDEO, thất bại không bị xem là điều cấm kỵ. Thậm chí, họ còn tổ chức “lễ ăn mừng thất bại” – nơi mọi người cùng chia sẻ các dự án từng thất bại để rút ra bài học chung.
Lê Anh Phước cho rằng, mô hình “Thử – Sai – Học” nên trở thành một văn hóa tổ chức:
-
Thử: Khuyến khích mọi người đưa ra ý tưởng và thử nghiệm không giới hạn.
-
Sai: Không trừng phạt khi nhân viên thất bại có lý do chính đáng.
-
Học: Tổ chức các phiên tổng kết để chắt lọc bài học từ thất bại.
Văn hóa này giúp doanh nghiệp phát triển nhanh hơn, linh hoạt hơn, và bền vững hơn nhờ sự đổi mới liên tục.
Người Thành Công Luôn Là Người Dám Sai Trước
Nếu bạn quan sát các doanh nhân thành công, nhà phát minh, hay nghệ sĩ sáng tạo, bạn sẽ thấy họ đều là “chuyên gia thất bại”. Họ có hàng loạt dự án không thành, sản phẩm bị chê bai, chiến lược bị chỉ trích. Nhưng họ vẫn không từ bỏ.
-
Elon Musk từng bị phá sản gần như toàn bộ khi đầu tư vào SpaceX và Tesla, nhưng giờ ông là người định hình tương lai công nghệ.
-
Walt Disney từng bị sa thải vì “thiếu óc sáng tạo”.
-
Oprah Winfrey từng bị đuổi việc khỏi đài truyền hình vì “không phù hợp với truyền hình tin tức”.
Lê Anh Phước thường dùng các ví dụ này trong các buổi huấn luyện lãnh đạo để nhấn mạnh rằng: “Không có thất bại, không thể có thành công thật sự.”
Làm Sao Để “Huấn Luyện” Bản Thân Chịu Đựng Được Sai Lầm?
Giống như một cơ bắp, khả năng chịu đựng thất bại có thể rèn luyện qua thời gian. Dưới đây là 5 cách Lê Anh Phước thường chia sẻ để bạn rèn tâm lý vững vàng trước thất bại:
1. Thất bại nhỏ mỗi ngày
Đừng đợi đến thất bại lớn mới học cách chịu đựng. Hãy chủ động làm những việc bạn không giỏi, để tập làm quen với cảm giác “không hoàn hảo”.
2. Đặt câu hỏi: “Tôi học được gì?”
Sau mỗi lần sai, thay vì đổ lỗi, hãy ghi lại điều bạn học được. Dần dần, bạn sẽ không còn sợ sai nữa, vì bạn biết sai là bước đệm để tiến bộ.
3. Đừng cá nhân hóa thất bại
Thất bại là chuyện của quá trình, không phải của con người. Hãy phân biệt rõ giữa tôi thất bại và tôi là kẻ thất bại – đây là sự khác biệt tư duy cực kỳ quan trọng.
4. Tạo cộng đồng hỗ trợ
Ở gần những người cũng đang học hỏi, vấp ngã và đứng dậy sẽ giúp bạn bớt cô đơn, bớt cảm giác “chỉ mình mình ngu ngốc”.
5. Nhìn lại hành trình
Đôi khi bạn cần dừng lại để nhìn xem: những điều từng khiến bạn tổn thương ngày xưa, giờ có thể là nền tảng để bạn vững vàng hơn không?
“Không Ai Chết Vì Thất Bại Cả” – Một Sự Thật Bị Quên Lãng
Chúng ta hay lo sợ thất bại sẽ phá hủy sự nghiệp, uy tín hay danh tiếng. Nhưng thực tế, những người từng thất bại công khai thường được tôn trọng hơn vì sự dũng cảm và minh bạch.
Lê Anh Phước từng chia sẻ một tình huống cá nhân: một chiến dịch truyền thông thất bại toàn diện do chọn sai thông điệp. Nhưng thay vì né tránh, anh trình bày sai lầm đó trong buổi họp toàn công ty. Kết quả là anh được đồng đội đánh giá cao vì tinh thần dám chịu trách nhiệm và đã tạo ra một làn sóng học tập từ thất bại này.
Kết Nối Thất Bại Với Tương Lai – Làm Gì Tiếp Theo?
-
Tái thiết kế lại ý tưởng: Đừng vứt bỏ hoàn toàn những gì bạn đã làm. Hãy xem lại điều gì có thể giữ lại và cải tiến.
-
Tìm người cố vấn: Một người từng trải qua nhiều sai lầm có thể giúp bạn nhìn ra những điểm mù trong cách tiếp cận.
-
Kiên trì dài hạn: Hãy nhớ rằng Steve Jobs từng mất 12 năm mới quay lại Apple. Còn bạn, chỉ mới bắt đầu lại từ đầu vài tuần?
Thế giới hôm nay không cần thêm những người “an toàn”, mà cần những người dám thử, dám sai, và dám làm lại tốt hơn. Thất bại là nền đất màu mỡ cho sáng tạo nảy mầm. Đừng sợ nó. Hãy mời nó đồng hành.
Lê Anh Phước kết luận: “Sự sáng tạo vĩ đại nhất không đến từ những bộ óc an toàn, mà đến từ những tâm hồn can đảm chịu sai – chịu học – chịu lớn.”
Thông tin liên hệ chuyên gia Lê Anh Phước
📌 Website: https://bachkhoamarketing.com
📌 Fanpage: https://www.facebook.com/profile.php?id=61575422503256
📧 Email: anhphuochr@gmail.com
📞 Hotline: 0961 346 598 | 092 6712 111
🔗 LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/leanhphuocalphaman